 |
Co to jest kultura?
Pojêcie kultury i dok³adne informacje wyja¶niaj±ce ten termin. Definicja kultury napisana w sposób zrozumia³y.
kultura -
Alfred Louis Kroeber i Clyde Kluckhohn zebrali ponad sto definicji kultury, a liczbê tê z pewno¶ci± mo¿na by znacznie powiêkszyæ.
a) Kultura jest zwi±zana z cz³owiekiem na wiele sposobów: cz³owiek jest jej twórc±, a zarazem jest przez ni± kszta³towany; za pomoc± wyra¿a swoje potrzeby, emocje i wra¿enia, spo¿ytkowuje j± organizuj±c sobie ¿ycie; cz³owiek tworzy kulturê, jest jej nosicielem i odbiorc±, a tak¿e manipuluje kultur± jako pewnym narzêdziem w ¿yciu zbiorowym.
b) Kultura jest zjawiskiem ponadjednostkowym (spo³ecznym). Kultura jest zwi±zana przede wszystkim z cz³owiekiem jako istot± prowadz±c± spo³eczny tryb ¿ycia. Wprawdzie kszta³tuje indywidualne ¿ycie ludzi, a poszczególne jednostki mog± wnosiæ do jej skarbnicy powa¿ny wk³ad, ale istnieje tylko dziêki ¿yciu zbiorowo¶ci. W ramach zbiorowo¶ci jest przekazywana w przestrzeni i w czasie, tzn. ulega dyfuzji, mo¿e te¿ byæ kumulowana na drodze gromadzenia do¶wiadczeñ w procesie przekazu pokoleniowego. Kultura jest sposobem organizacji ¿ycia zbiorowego, choæ zarazem organizuje ¿ycie jednostki w zbiorowo¶ci oraz tworzy jej profil psychiczny.
c) Kultura jest regularna. Do kultury zaliczamy zjawiska rozgrywaj±ce siê w zbiorowo¶ci (zachowania, prze¿ycia oraz ich materialne i niematerialne efekty), które odznaczaj± siê powtarzalno¶ci± i które w zwi±zku z tym mo¿na ujmowaæ w prawa. Regularno¶æ zachowania lub reakcji nie musi byæ jednoznaczna z czêstotliwo¶ci± ich wystêpowania, np. koronacja, która jest elementem kultury (niektóre jednostki bior± w niej aktywny udzia³, ale tylko jedna jest koronowana). Wzór ten istnieje w ¶wiadomo¶ci przewa¿aj±cej czê¶ci zbiorowo¶ci, jest dla niej sensowny i zrozumia³y. Powtarzalno¶æ wzoru polega na trwa³o¶ci jego znaczenia w umys³ach cz³onków spo³eczeñstwa. Ka¿d± zbiorowo¶æ, nawet najprostsz±, cechuje pewne zró¿nicowanie kulturowe, choæby zwi±zane z istnieniem p³ci, kategorii wieku, pozycji spo³ecznych. W ka¿dej zbiorowo¶ci istnieje pewne zró¿nicowanie wynikaj±ce z odmienno¶ci indywidualnych temperamentów, osobowo¶ci, do¶wiadczeñ i losów. Inn± przyczyn± zró¿nicowania zachowañ, postaw, prze¿yæ indywidualnych jest to, ¿e bod¼ce, na które s± one reakcj±, nigdy nie s± identyczne. Dla Ralpha Lintona do zaliczenia danego zjawiska do sfery kultury niezbêdny jest jego zwi±zek z przynajmniej dwoma cz³onkami okre¶lonej zbiorowo¶ci. Postawa, ocena, zachowanie lub prze¿ycie pojedynczej osoby nie powinny byæ uznane za przejaw kultury, lecz traktowane jako zjawiska jednostkowe. Ka¿dy nowy element dorobku zbiorowego ma u swego pod³o¿a odchylenie od tradycyjnego, obowi±zuj±cego lub po prostu powszechnego czy czêstego sposobu zachowania, my¶lenia lub warto¶ciowania.
d) Kultura jest zbiorem zjawisk wyuczonych. Kultura nie jest przekazywana na drodze biologicznej, za po¶rednictwem genów, ale w procesie uczenia siê. Do zjawisk kulturowych nie nale¿y wiêc pot na czole biegn±cego cz³owieka, ale sposób jego wycierania. Mo¿na uczyæ siê kultury w sposób celowy i ¶wiadomy, ale równie¿ w sposób nieintencjonalny, a nawet nie¶wiadomy. Do kultury mo¿e nale¿eæ wszystko, czego cz³owiek mo¿e siê nauczyæ. Philip Bagby wszystkie te zjawiska nazywa zachowaniami, przy czym dzieli je na zachowania zewnêtrzne i wewnêtrzne. Te pierwsze s± ³atwo obserwowalne, drugie za¶ trudniej dostêpne, gdy¿ zachodz± w psychice jednostek i mog± byæ obserwowane lub przekazywane tylko po¶rednio.
|
Copyright
© cotojest.info 2007
Wszelkie prawa zastrze¿one. |